استارتاپهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات با دسترسی به پول هوشمند و قدرت ویژه نوآفرین، مسیر کوتاهتری را برای رسیدن به موفقیت طی خواهند کرد. تأمین مالی در ایران برای استارتاپها با سختیهایی همراه است. استارتاپها به طور ذاتی پرابهام و ناپایدار هستند و این موضوع باعث افزایش ریسک افراد و شرکتهای مختلف برای سرمایهگذاری روی آنها میشود. همچنین رشد بسیار زیاد بازارهای رقیبی مانند بازار ارز و سکه باعث میشود بسیاری از سرمایهگذارانی که به دنبال بیشترین بازده برای سرمایه خود هستند، به سمت این بازارها متمایل شوند و تمایل کمتری برای سرمایهگذاری خطرپذیر داشته باشند. متاسفانه ساختارهای قانونی سنتی نیز برای تأمین مالی استارتاپها کارایی نداشته و کمک موثری به آنها نمیکنند. یک استارتاپ در هر مرحله از فرآیند رشد خود، بهتر است از روشهای تأمین مالی مشخصی کمک بگیرد. در مراحل اولیه شکلگیری یک استارتاپ، سرمایه موردنیاز اغلب از طریق خانواده و دوستان تأمین میشود و در مرحله رشد، صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر یکی از بهترین گزینهها برای تأمین مالی هستند. روش سرمایهگذاری خطرپذیر تنها به تأمین مالی محدود نمیشود؛ بلکه مولفه دیگری به نام پول هوشمند (Smart Money) نیز در این نوع از سرمایهگذاری وجود دارد. به این معنی که در سرمایهگذاری خطرپذیر علاوه بر تأمین منابع مالی شرکتهای نوپا و در حال رشد، کمک مدیریتی و ارزشهای غیرمالی نیز برای آنها فراهم میشود. این ارزشهای غیرمادی شامل شبکهسازی، تجربههای مدیریتی، روشهای بازاریابی، راههای توسعه محصول و دستیابی به مشتریها و تأمینکنندگان مختلف است. صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین نیز علاوه بر تأمین سرمایه برای استارتاپها، دسترسی به پول هوشمند این مجموعه را برای آنها فراهم میکند. در نوآفرین متخصصان زیادی با استارتاپها و شرکتهای نوآور در تعامل بوده و به آنها کمک میکنند. شبکه ارتباطات گسترده سهامداری نیز کمک زیادی به رشد استارتاپها میکند. همچنین نوآفرین برای ارزیابی فنی و کسبوکاری تیمها، به نیروهای متخصص دسترسی ویژهای دارد. صندوق نوآفرین علاوه بر اینکه سرمایهگذاری جسورانه انجام میدهد، به عنوان کارگزار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در زمینه اعطای تسهیلات وجوه اداره شده، فعالیت دارد. یعنی این صندوق بعد از بررسی طرح یک کسبوکار میتواند برای دریافت تسهیلات، آنها را به بانکهای عامل معرفی کند. قدرت ویژه نوآفرین که کمک زیادی به رشد استارتاپها میکند، اهرم مالی چند برابری این صندوق برای سرمایهگذاری روی استارتاپها است. نوآفرین از اهرمهای مالی حداکثری ۱ به ۲ با بازیگران اکوسیستم و ۴ به ۱ با صندوق نوآوری و شکوفایی برای سرمایهگذاری روی استارتاپها بهره میگیرد. در صورتی که صندوق نوآفرین در بیشترین حالت، ۱۰ میلیارد تومان روی یک استارتاپ سرمایهگذاری کند، حداکثر ۵ میلیارد تومان سرمایه از طرف همسرمایهگذار و ۴۵ میلیارد تومان سرمایه از طرف صندوق نوآوری و شکوفایی تأمین میشود و در واقع مبلغ کل سرمایهگذاری به ۶۰ میلیارد تومان میرسد. ترکیب سهامداران نوآفرین نیز بهگونهای است که کمک زیادی به رشد استارتاپها کرده و راه را از لحاظ قانونی و دسترسی به زیرساخت برای آنها هموار میکند. سازمان فناوری اطلاعات ایران، شرکت ارتباطات زیرساخت، شرکت مهندسی صنایع یاس ارغوانی (زیرمجموعه بانک ملت)، شرکای سرمایهگذاری ویستا (زیرمجموعه ایرانسل) و توسعه کارآفرینی بهمن مجموعه سهامداران صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی نوآفرین هستند. حضور سرمایهگذاران از بخش دولتی و خصوصی به استارتاپهای این صندوق کمک میکند تا علاوه بر تأمین سرمایه مورد نیاز خود، به تجربه، زیرساختها و شبکههای ارتباطی این سازمانها دسترسی داشته باشند. صندوق نوآفرین تفاهمنامه همکاری با مراکز تأمین مالی بزرگی در اکوسیستم دارد که به رشد بیشتر استارتاپها کمک میکند. نوآفرین در ۶ ماه فعالیت خود، ۸ تفاهمنامه همکاری با مراکز مختلف را امضا کرده است؛ برای مثال تفاهمنامه با صندوق نفت برای سرمایهگذاری مشترک روی آن دسته از استارتاپهای حوزه فناوری اطلاعات که قصد دارند به دیجیتالی شدن حوزه نفت کمک کنند. همچنین تفاهمنامه نوآفرین با صندوق پژوهش و فناوری اصفهان، شروعی برای گسترش فعالیتهای این صندوق تازهتأسیس به شهرستانها و دیگر نقاط کشور است. فرآیند جذب سرمایه نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا یک فرآیند چند ماهه است؛ اما صندوق نوآفرین تمام تلاش خود را میکند تا جای ممکن چابک بوده و خیلی زود با استارتاپها به نتیجه برسد. این صندوق قصد دارد فرآیند جذب سرمایه را به یک فرآیند آموزنده و سرگرمکننده برای استارتاپها تبدیل کند. اعضای نوآفرین در یک فرآیند حرفهای و دوستانه به مذاکره با استارتاپهای مختلف میپردازند تا حتی اگر این ارتباط منجر به سرمایهگذاری نشد، برای استارتاپها دستاوردهای زیادی داشته باشد و این تجربه در ادامه مسیر جذب سرمایه از دیگر صندوقها به آنها کمک کند. میثم زرگرپور، معاون سرمایهگذاری صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین، در مراسم رونمایی از این صندوق درباره سرمایهگذاران خطرپذیر گفت: «به نظر من سرمایهگذاران، مظلومترین بازیگران اکوسیستم استارتاپی هستند. آنها همیشه متهم به ارزشگذاری بد و ریسکپذیری پایین هستند. اگر پای صحبت استارتاپها بنشینید، متوجه میشوید که این حرفها خیلی هم بیربط نیستند. متأسفانه برخی از سرمایهگذاران در اکوسیستم استارتاپی، به سرمایهگذاری روی استارتاپها به عنوان یکی از فرصتهای سرمایهگذاری خود نگاه میکنند. همچنین برخی از آنها تصور میکنند اگر استارتاپی را کمتر از مقدار واقعی ارزشگذاری کنند، مانند این است که جنسی را با قیمت کمتر خریداری کرده و سود بیشتری کسب کردهاند. حتی سرمایهگذارانی هستند که خیلی به قول و حرف خود پایبند نیستند.» او در ادامه درباره تجربه نوآفرین گفت: «ما در نوآفرین با در نظر گرفتن این نکات، سعی کردیم عملکرد متفاوتی داشته باشیم و به آن تجربه نوآفرین میگوییم. خوشبختانه ما فرآیندهای خود را به گونهای طراحی کردهایم که در درجه اول چابک هستیم؛ یعنی اگر قصد سرمایهگذاری روی استارتاپی را نداشته باشیم، خیلی زود نظر منفی خود را اعلام میکنیم. ما در مجموعه نوآفرین سعی کردیم فرآیندها را به صورتی طراحی کنیم که فاصله زمانی بین ارسال مدارک توسط استارتاپ تا پاسخدهی به آن کوتاه باشد. یکی دیگر از موضوعات مهم برای ما، شفافیت است. ما سعی کردیم تصمیمگیریها به صورتی باشد که هم خودمان متقاعد شویم و هم استارتاپ متوجه دلیل و اصول تصمیمگیری ما شود.»

